II Badanie Polskich Użytkowników Sieci Internet (2000 r.)

Informacje metodologiczne

II Badanie Polskich Użytkowników Sieci Internet jest drugim z kolei projektem realizowanym przez Katedrę Marketingu Akademii Ekonomicznej w Krakowie, którego celem było poznanie użytkowników Internetu w Polsce. Badanie rozpoczęło się 7 lipca 2000 r. Planowanym terminem zakończenia był 9 sierpnia 2000 r., wtedy też wszystkie firmy patronujące badaniu zostały poproszone o usunięcie bannerów promocyjnych i przekierowań na strony ankiety. Ostatnie odpowiedzi wzięte pod uwagę w niniejszym raporcie z badania pochodziły z 12 sierpnia br., kiedy to ostatecznie usunięto ze stron mechanizm ankietowy. Ogółem w bazie danych z wynikami badania znalazło się 5 .677 rekordów. W wyniku selekcji i weryfikacji danych otrzymano ostatecznie 5.083 odpowiedzi, które poddano analizie. Z grupy tej tylko 4,4% respondentów zadeklarowało, że brało udział także w pierwszym badaniu z 1999 roku.

Zastosowany do pozyskiwania wyników mechanizm badania (wykorzystujący zamieszczony dostępny w sieci Internet na stronach WWW kwestionariusz ankietowy wraz ze skryptem zbierającym wyniki do bazy danych) nie pozwala na zastosowanie losowych ani kwotowych metod doboru próby. Próba w badaniu tworzyła się więc na zasadzie samodoboru (samoselekcji) respondentów, którzy sami decydowali o tym, czy poświęcić własny czas na wypełnienie kwestionariusza czy też nie. Jedyną metodą zwiększenia wiarygodności otrzymanych wyników jest w tym przypadku zwiększanie próby do rozmiarów, gdy podstawowe charakterystyki użytkowników przestaną się zmieniać wraz z dalszym zwiększaniem liczby respondentów, co też zostało uczynione. Służyły temu bannery reklamowe zamieszczane w często odwiedzanych w Internecie miejscach, wiadomości wysyłane na forum wybranych grup dyskusyjnych Usenet oraz "stopki", czyli niewielkie komunikaty reklamowe doklejane do wiadomości wysyłanych przez użytkowników bezpłatnych serwerów poczty elektronicznej. W promocji badania aktywnie brało udział 15 firm.

Już po pierwszym tygodniu badania podstawowe charakterystyki respondentów ustabilizowały się na określonym poziomie i nie ulegały wahaniom większym niż 2%, a po dwóch tygodniach nie przekraczały 1%. Można więc przyjąć, iż wynikający z rozmiaru próby błąd badania nie jest większy niż ta wielkość. Jednocześnie korelacja pomiędzy odpowiedziami udzielonymi przez respondentów w powtórzonym pytaniu (w badaniu powtórzono celowo pytanie o strony WWW, po których najczęściej porusza się respondent) wskazują na istnienie silnej korelacji pomiędzy uzyskanymi wynikami (współczynnik korelacji równy 0,994), oraz że otrzymane wyniki są statystycznie istotne na poziomie p=0,05.

Wszystkie dokonywane do tej pory przez instytuty badawcze badania polskich użytkowników Internetu bazują na reprezentatywnych dla populacji kraju próbach badawczych osób w wieku powyżej 15 roku życia, wyjątkowo w wieku 14 lat i więcej. Tymczasem, co potwierdzają otrzymane rozkłady wieku i wykształcenia, z Internetu korzystają także, i to stosunkowo często i w dużym stopniu, osoby poniżej tej granicy wieku. Trudny w związku z tym, ze względu na brak możliwości porównania charakterystyk populacji generalnej użytkowników sieci Internet z populacją badania, jest do oszacowania błąd wynikający z doboru próby do badania. Pozyskane wyniki odnoszą się w związku z tym do populacji badanej i powinny być odnoszone do całej zbiorowości użytkowników sieci Internet z dużą ostrożnością. Można natomiast z pewnością stwierdzić, że ze względu na zastosowane narzędzia badawcze i metodologię badania, wyniki niniejszego projektu w największym stopniu odzwierciedlają postawy, opinie i zachowania intensywnych użytkowników Internetu w Polsce (korzystających z sieci często i poświęcających na to stosunkowo dużo czasu), a więc grup najbardziej interesujących z punktu widzenia reklamodawców.

II Badanie jest po części powtórzeniem, a po części rozwinięciem i rozszerzeniem zakresu zagadnień badanych w pierwszym projekcie. Powtórzone zostały pytania dotyczące podstawowych charakterystyk demograficznych użytkowników sieci - płci, wieku, wykształcenia, statusu zawodowego, wielkości miejscowości zamieszkania, regionu / województwa zamieszkania, przeciętnych miesięcznych dochodów netto. Ponadto badanie koncentrowało się na: korzystaniu z poczty elektronicznej, w tym na korzystaniu z bezpłatnych serwisów kont pocztowych, tworzeniu prywatnych stron WWW, sposobach korzystania z Internetu, korzystaniu z portali internetowych korzystaniu z systemów wyszukujących (search engines), stosunku do Internetu, stosunku do mediów tradycyjnych, stosunku do reklamy tradycyjnej i internetowej, zachowaniach i postawach konsumenckich oraz wybranych aspektach dokonywania zakupów poprzez Internet.